Nisyros – wyspa na której mógłbym zamieszkać

Na deser mojej wakacyjnej fotorelacji zostawiłem Nisyros, wyspę która zrobiła na mnie największe wrażenie i na której z chęcią bym zamieszkał na dłużej, więc i tu żałuję, że podczas kilkugodzinnego pobytu zobaczyłem tylko część atrakcji. W poprzednim wpisie wspominałem już co mnie tak przyciąga do Grecji, no i na tej małej wysepce można to wszystko znaleźć. To taka klimatyczna i prowincjonalna Grecja w pigułce, która obroniła się przed masową turystyką.

Na Nisyros mieszka na stałe około tysiąc osób, a powierzchnia wyspy to nieco ponad 40 kilometrów kwadratowych, czyli mniej więcej tyle, co jedna z dzielnic Warszawy. Najłatwiej dostać się tam z południa wyspy Kos, a dokładniej z portu Kardamena, skąd kilka razy dziennie wypływają promy lokalne, są także taksówki wodne i czartery dla zorganizowanych grup turystów (ja z takiej formy korzystałem). Rejs trwa kilkadziesiąt minut, a podczas niego mijamy niedostępną dla turystów wysepkę Giali, którą na co dzień zamieszkuje podobno tylko dziesięć osób. Z daleka widać białe, „pocięte” wzgórza, które od wielu lat są intensywnie eksploatowane ciężkim sprzętem, a podstawowym surowcem tam wydobywanym jest skała, z której wytwarza się naturalny pumeks. Jest ona eksportowana na cały świat i to właśnie te złoża są głównym źródłem dochodu mieszkańców wyspy Nisyros. Wielu z nich dopływa tam codziennie do pracy fizycznej, a część ma także udziały w eksploatowanych działkach. To jedno z niewielu miejsc w Europie, gdzie nadal wydobywa się pumeks.

Dopływając do Nisyros w oczy rzuca się obfita roślinność, którą pokryte są strome wzgórza, co na wyspach greckich jest raczej rzadkością. Skała oznacza zazwyczaj trudny grunt dla roślinności, ale tu mamy do czynienia z miękką i bardzo żyzną skałą wulkaniczną, bo Nisyros to nic innego jak wygasły, zielony wulkan wyłaniający się z morza. No i to właśnie jego serce jest największą atrakcją wyspy. Krater wulkanu znajduje się w głębokiej dolinie, dokładnie w centrum wyspy i żeby się tam dostać, trzeba pokonać kilka kilometrów bardzo stromych serpentyn prowadzących od portu na szczyt korony okalającej wulkan, a później równie stromą drogą w dół, gdzie oczom ukazuje się niesamowity krajobraz.

Z jednej strony strome, żółto-pomarańczowo-szare skały ogołocone z roślinności, z drugiej strony równie strome zbocze, ale pokryte roślinnością, a w samym środku on – żółto-biały Stefanos, czyli największy krater tej doliny i największa atrakcja całej wyspy. Jego średnica to około 300 metrów, a głębokość 30 metrów. Ostatnią poważną aktywność zanotował w roku 1887, ale nie znaczy to, że w tym momencie nie widać i nie czuć tam śladów jego życia. To jeden z największych wulkanów hydrotermalnych na świecie. Wciąż aktywny. Zimą jego dno pokrywa się bulgocącym błotem i nie można tam podchodzić. Latem jest to możliwe i turyści chętnie z tego korzystają.

Po wyjściu z autokaru od razu czuć charakterystyczny zapach siarki. W odległości kilkuset metrów znajdują się także mniejsze kratery, ale nie tak widowiskowe i nie są one udostępniane dla turystów. Stefanosa można dosłownie dotknąć i poczuć, bo na dno krateru prowadzi ścieżka. Dno wulkanu w okresie letnim przypomina wyschniętą białą powierzchnię jeziora, ale w jego centralnej części widać liczne otwory z których wydobywa się para wodna i bulgocące błoto. Podobno nawet przez buty czuć ciepło wnętrza ziemi. Niestety nie miałem okazji tego poczuć ani zobaczyć, bo po wyjściu z autokaru odłączyłem się od grupy i nie poszedłem ze wszystkimi na dno wulkanu, lecz postanowiłem obejść go dookoła.  Była to dobra decyzja, bo widoki miałem fantastyczne, a i cisza taka, że aż w uszach dzwoniło. Strome, trzydziestometrowe urwiska wokół krateru pokryte są żółtym osadem. To ślady siarki, której podobno miliony ton zgromadzone są nadal pod ziemią.

Na szczycie korony okalającej kalderę widać kilka zabudowań niewielkiej wioski Nikia. Podobno jest to piękne i bardzo ciche miejsce w typowo greckim klimacie, z doskonałym widokiem na dno wulkanu, a po drugiej stronie na morze. Niestety Nikia nie była w programie wycieczki, ale jak będziecie mieli możliwość zwiedzić Nisyros samodzielnie (samochodem lub skuterem), to koniecznie tam pojedźcie.

Gdy wracaliśmy krętymi drogami do portowej miejscowości Mandraki, to w oczy rzucały się długaśne tarasy kamienne przypominające ogromne schody na stromych wzgórzach. To jedna z odpowiedzi wyjaśniających dlaczego strome zbocza Nisyros są tak zielone. Oczywiście żyzna gleba wulkaniczna jest podstawą, ale wspominałem także, że cała wyspa przypomina ścięty stożek ze stromymi ścianami. Przy takim ukształtowaniu terenu niezwykle trudno jest cokolwiek uprawiać, ponieważ w okresie deszczowym woda szybko spływa do morza, a i sam zbiór plonów byłby utrudniony. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu, gdy mieszkańcy wyspy aktywnie zajmowali się uprawą, to musieli sobie jakoś radzić z tymi trudnościami. Na stromych zboczach układano ręcznie murki z dużych kamieni, a nad nimi tworzyły się płaskie i dość szerokie tarasy, które skutecznie zatrzymywały część wody. To właśnie na nich sadzono drzewa oliwne, pistacje i wiele innych warzyw oraz ziół. Uformowanie tych tarasów musiało trwać latami, bo prace wykonywano ręcznie. Obecnie, większość tych działek leży odłogiem, bo warzywa i owoce dostarczane są codziennie z wyspy Kos, więc mieszkańcom nie chce się prowadzić upraw w tak trudnych warunkach. Nie muszą tego robić także ze względów zarobkowych, bo dochód zapewnia im wyspa Giali.

Krater wulkanu zrobił na mnie ogromne wrażenie, ale najbardziej zauroczyła mnie stolica wyspy, czyli Mandraki, które było ostatnim punktem mojej wycieczki po Nisyros. To urocze białe miasteczko osadzone jest na łagodnym wzgórzu i schodzi aż do skalistego wybrzeża. Ściany budynków położonych w pierwszej linii od morza (głównie rodzinne tawerny) przy większych falach na pewno są zalewane wodą.

Największą atrakcją Mandraki jest klasztor Panagia Spiliani, który dumnie wznosi się nad miasteczkiem. Prowadzą do niego strome schody i piękne zaułki, a widok z góry robi wrażenie. Ciasna, biała zabudowa miasteczka wygląda jak makieta architektoniczna. Po zejściu na dół, zanurzyłem się w wąskie uliczki i błądziłem tam prawie dwie godziny. Wystarczyło oddalić się kilkanaście metrów od głównej „promenady” by poczuć kompletną ciszę i grecki styl życia. Była to pora sjesty, zatem po drodze minąłem zaledwie kilku miejscowych, z kolei większość turystów po zejściu z klasztoru wybrała posiłek, a nie dalsze zwiedzanie. Wąskie uliczki i zaułki Mandraki były tylko moje. Niestety czas szybko minął i musiałem kierować się w stronę portu. Po drodze zahaczyłem jeszcze o jedną z tawern zawieszonych tuż nad skalistym wybrzeżem, by zjeść szybki obiad, popijając  zimnym piwem. Oczywiście pozostał niedosyt, że nie zwiedziłem innych zakątków wyspy, które podobno robią równie duże wrażenie, ale bez wątpienia mogę zarekomendować Nisyros, jako obowiązkowy punkt podczas urlopu na Kos. Ja chętnie bym tu zamieszkał. Może na tydzień, a może na stałe…