Subiektywne podsumowanie roku 2018 w polskiej modzie męskiej

Styczniową tradycją bloga stały się zestawienia najciekawszych wydarzeń minionego roku w rodzimej modzie męskiej, zatem dzisiaj zapraszam na subiektywne podsumowanie roku 2018. Generalnie rok ten nie był dla rodzimej branży tak dobry jak 2017. Niby najwięksi gracze nadal wykazują bardzo dobre wyniki sprzedaży, ale coraz częściej mówi się o nadchodzącym kryzysie, zresztą wiele firm już to odczuło w końcówce roku. Marki musiały się zmierzyć z wieloma trudnościami: niedziele niehandlowe (niektóre firmy notują przez to nawet 20% niższe przychody w skali miesiąca), ciągła walka na promocje, problemy kadrowe (głównie na stanowiskach specjalistycznych i w sklepach), rosnące koszty, konkurencja ze strony dużych sklepów internetowych.

Oto moja lista najciekawszych wydarzeń 2018 roku (kolejność raczej przypadkowa).

UPADŁOŚĆ PRÓCHNIKA

Podsumowując rok 2017 pisałem o tym, że Próchnik jest na biznesowym zakręcie, ale przyznam szczerze iż miałem nadzieję, że nie zakończy się to upadłością spółki. To przecież jedna z najbardziej znanych polskich marek, która w ostatnich dekadach niejeden kryzys przetrwała. Tym razem sytuacja finansowa spółki była bardzo kiepska, a że nie było chętnych do ratowania tej firmy, to na początku czerwca 2018 Sąd Rejonowy w Łodzi podjął decyzję o ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej.

O biznesowych przyczynach upadku nie będę się wypowiadał, bo nie czuję się tutaj ekspertem (a to one w dużej mierze były przyczyną tej sytuacji), natomiast przypomnę błędy wizerunkowe i koncepcyjne dotyczące samej marki. Niestety w ostatnich dwóch latach działalności Próchnika klienci dostawali coraz gorszy produkt, który marka chciała sprzedawać w cenach nieadekwatnych do jakości. Klienci szybko się w tym zorientowali i stopniowo odchodzili od marki. Ponadto w sieci pojawiło się bardzo dużo negatywnych opinii o ich sklepie internetowym, który nie realizował terminowo wysyłek, a zwroty gotówki były gehenną dla klientów. Brak płynności finansowej i zaległości płatnicze u dostawców spowodowały z kolei, że w sklepach przestały się pojawiać nowe kolekcje i to był gwóźdź do trumny, bo skoro sprzedawcy nie mieli czym robić obrotu, to w kasie było pusto. Końcówka roku 2017 dawała jeszcze nadzieję na nowe otwarcie, dokonano wtedy rebrandingu marki i zapowiedziano „starego, klasycznego Próchnika” którego twarzą miał być Mariusz Czerkawski, ale było już za późno na ratunek. Obecnie zamknięte są już wszystkie sklepy stacjonarne Próchnika, a sprzedaż resztek magazynowych z ostatnich lat prowadzona jest wyłącznie przez sklep internetowy.

Co ciekawe, Próchnik był ostatnią istniejącą spółką która była notowana na pierwszej sesji warszawskiej giełdy papierów wartościowych (miało to miejsce w roku 1991). Upadłość Próchnika spowodowała także kłopoty marki Rage Age, która kilka lat temu została przejęta przez tę pierwszą, aczkolwiek z tego co widzę, to RA nadal prowadzi jeszcze sklep stacjonarny w Warszawie i internetowy, więc moim zdaniem dla tej marki jest jeszcze szansa na odbicie się dna. Jeśli chodzi o Próchnika, to w najbliższych latach raczej to nie nastąpi.

PATINE – POLSKIE BUTY NA ŚWIATOWYM POZIOMIE

W minionym roku po kilku latach przygotowań zadebiutowała polska marka klasycznego obuwia – Patine. Jej pomysłodawcą jest firma Danbis, która kilka lat temu wprowadziła i wypromowała na polskim rynku hiszpańską markę obuwniczą Yanko i kosmetyki do obuwia Saphir i Tarrago, w dużym stopniu przyczyniając się do edukacji i rozwoju tej niszy na polskim rynku (klasyczne buty i ich pielęgnacja). Yanko to dość wysoka półka cenowa jak na polskie warunki, zatem już kilka lat temu jej polscy dystrybutorzy  postawili sobie wyzwanie stworzenia wysokojakościowych butów, ale w cenie nieprzekraczającej tysiąca złotych. Po kilku latach prób, testowania różnych podwykonawców i półproduktów, w końcu udało się stworzyć taki produkt.

Buty produkowane są niewielkiej manufakturze w Hiszpanii, ale warto podkreślić, że nie jest to typowy model private label w którym marka zamawia gotowe modele z katalogu podwykonawcy, a jedyną zmianą jest własny logotyp i ewentualnie inne detale (np. inny kolor skóry). Tutaj była to praca od podstaw, łącznie z najważniejszą rzeczą w takiej personalizacji, czyli stworzeniem własnych kopyt jakich nie ma nikt inny. W tej kwestii skorzystano z pomocy legendarnego warszawskiego szewca Tadeusza Januszkiewicza, który od kilkudziesięciu lat zajmuje się szyciem butów na miarę. Efekt tej współpracy jest znakomity, a przy cenach które oferuje Patine, w zasadzie bezkonkurencyjny. Jestem przekonany, że przy odpowiedniej promocji buty te znajdą wielu chętnych także poza granicami Polski. W tej chwili w ofercie marki Patine jest ponad 20 modeli butów, a portfolio ma być stopniowo rozbudowywane, również o produkty komplementarne (np. skarpety). Trzymam kciuki.

fot. patine.pl

BALAMONTE – MARKA GRZEGORZA KRYCHOWIAKA

Grzegorz Krychowiak, piłkarz znany z zamiłowania do mody i dóbr luksusowych postanowił przekuć to w pomysł biznesowy i uruchomił w minionym roku własną markę odzieżową. Balamonte na chwilę obecną stawia głównie na szycie miarowe, ale w planach podobno jest także rozbudowywanie regularnych kolekcji (RTW). Już teraz w sklepie internetowym można zobaczyć kilka modeli garniturów, koszul, płaszczy, a także dodatków. Półka cenowa wysoka jak na polskie warunki (garnitury RTW od 2500 zł do 5000 zł, płaszcze w cenie 5000 zł) i ciekaw jestem czy znajdą się na to chętni, bo w tym budżecie to już można poszaleć z szyciem na zamówienie (MTM) lub wybrać produkty bardziej prestiżowych i rozpoznawalnych marek europejskich.

Firma jest zarządzana przez brata Grzegorza Krychowiaka oraz Marcina Roczniaka, który przez wiele lat był menedżerem szycia miarowego w Vistuli. Butik marki mieści się w Warszawie przy Wiejskiej. Zamówienia miarowe Balamonte obsługuje włoska szwalnia Lubiam. Swoją drogą wcześniej z tego modelu współpracy korzystały lub nadal korzystają inne marki MTM z rodzimego podwórka: Macaroni Tomato, Sono Idoni (już nie istnieją) i Spicco.

fot. balamonte.com

RAFAŁ CZAPUL WRACA

Kilka akapitów wyżej wspomniałem o Rage Age, więc warto przypomnieć, że współtwórcą i projektantem tej marki był Rafał Czapul, który musiał odejść z firmy którą stworzył w wyniku konfliktu z nowymi właścicielami spółki-matki, czyli Próchnika. Było kwestią czasu aż tak doświadczony projektant pojawi się w jakimś nowym modowym projekcie i tak się stało. Rafał Czapul jest obecnie projektantem marki Guns & Tuxedos, która jest pomysłem biznesowym Rafała Bauera, współtwórcy Rage Age, a wcześniej prezesa Wólczanki, Vistuli i Próchnika. Linia sygnowana nazwiskiem Czapula jest bardzo podobna stylistycznie jak to co wcześniej prezentowała marka Rage Age. Guns & Tuxedos ma obecnie dwa salony stacjonarne i sklep internetowy.

fot. gunstuxedos.com

BYTOM I VISTULA OFICJALNIE RAZEM

Pierwsze informacje o możliwym połączeniu Bytomia i Vistuli pojawiły się w maju 2017 roku, natomiast dopiero w sierpniu 2018 obie spółki mogły formalnie rozpocząć proces łączenia. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta ponad rok prowadził postępowanie, które miało odpowiedzieć na pytanie czy połączenie tych spółek nie naruszy zasad konkurencyjności dając tym podmiotom pozycję monopolistyczną w sektorze który reprezentują tj. elegancka odzież męska (Vistula to lider, a Bytom wicelider polskiego rynku). Urzędnicy uznali, że tak się nie stanie i dzięki temu w grudniu 2018 sąd oficjalnie potwierdził fuzję. Obecnie spółka działa już pod nazwą VRG S.A. (skrót od Vistula Retail Group). Po połączeniu tych spółek będzie to trzeci gracz pod względem przychodów na rodzimym rynku handlu detalicznego z sektora odzieżowego (po CCC i LPP). Warto przypomnieć, że grupa VRG to nie tylko Vistula i Bytom, ale także Wólczanka, W.Kruk i Deni Cler.

Co dla klientów oznacza to połączenie? Prawdopodobnie niewiele. Wszystko wskazuje na to, że obie marki pozostaną autonomiczne, zatem każda z nich będzie mieć własną strategię i zespół projektowy. Co prawda pojawiają się opinie, że fuzja może spowodować zmianę polityki cenowej, która dotychczas w przypadku obu marek bazuje na nieustannych promocjach i wzajemnym prześciganiu się w tym, ale obawiam się, że może to być trudne. Po prostu po tylu latach przyzwyczajania klientów do takich mechanizmów, ciężko będzie się z tego wycofać bez straty na obrotach (to właśnie promocje napędzały sprzedaż). Na to potrzeba czasu i cierpliwości, a w spółkach akcyjnych raczej brakuje takiego spokoju. Co zatem się zmieni? To, czego klienci nie widzą, czyli głównie kwestie potencjalnych oszczędności wewnątrz spółek. Chodzi głównie o lepszą pozycję przetargową przy zakupie tkanin, usług i najmu powierzchni handlowej, bo jak wiadomo duży może więcej. Spółka szacuje, że zaoszczędzi na tym kilka milionów złotych rocznie.

Dla mnie najbardziej interesujący wydaje się wątek ewentualnych zmian w pozycjonowaniu obu marek. Zarówno cenowym, jak i asortymentowym. W tej chwili produkty Bytom i Vistula są zbliżone stylistycznie i cenowo. Pytanie czy akcjonariusze będą oczekiwać bardziej wyraźnego podziału pomiędzy markami (np. Bytom bardziej elegancki i konserwatywny, a Vistula bardziej casualowa), czy wręcz przeciwnie – będą oczekiwać status quo, skoro dotychczas generowało to dobre przychody dla obu spółek, to po co to zmieniać. Zapewne ten rok da nam odpowiedź na to pytanie.

EOBUWIE.PL ODWRACA MECHANIZM TZW. SHOWROOMINGU

Popularnym zjawiskiem ostatnich lat z którym musiał się zmierzyć handel detaliczny jest tzw. showrooming, czyli oglądanie przez klientów produktów w sklepach stacjonarnych, a zamawianie ich przez internet. Pół biedy gdy takie zamówienie odbywa się w ramach tej samej sieci/marki, bo pieniądze zostają w kieszeni tego samego właściciela. Gorzej gdy klient przychodzi np. do salonów firmowych Levi’s czy New Balance i tam dokonuje tylko oceny produktów i przymiarki, a spodnie czy buty zamawia ze sklepów internetowych które akurat ten model mają najtaniej. Problem ten dotyczy głównie elektroniki i marek sportowych, które mają bardzo rozdrobnioną sieć sprzedaży (np. Adidas, Nike, Puma itp.). Część firm próbuje z tym walczyć gwarantując klientom sklepów stacjonarnych te same ceny co w sklepach internetowych (np. sieci elektromarketów i sklepy z zegarkami), ale są też firmy które szukają innych pomysłów pozwalających na trwalsze przywiązanie klienta do danej sieci sprzedaży, a nie tylko marki której szuka.

Jednym z pionierów na rodzimym rynku jest sklep internetowy Eobuwie.pl – internetowy potentat jeśli chodzi o sprzedaż obuwia online w Polsce. Swoją drogą to jeden z najbardziej spektakularnych sukcesów ostatnich lat w polskim handlu. Marcin Grzymkowski, założyciel Eobuwie.pl w ciągu 12 lat z malutkiego rodzinnego sklepu stworzył firmę wycenianą na miliard złotych! Obecnie ten sklep internetowy działa na 14 europejskich rynkach skutecznie konkurując z takimi potentatami jak Zalando, Sarenza czy Amazon.

W minionym roku Eobuwie.pl postanowiło wyjść do klientów którzy dotychczas nie zamawiali butów przez internet (według badań tylko 12% Polaków właśnie tak kupuje obuwie, więc sklepy internetowe mają o co walczyć) i dla nich powstał koncept salonów stacjonarnych w których klient nie ogląda towaru wyeksponowanego na półkach, lecz dostaje do ręki tablet i z wirtualnego katalogu wybiera buty które chce przymierzyć. W ciągu kilku minut obsługa dostarcza mu wybrane pary, które przechowywane są w wielkim magazynie na zapleczu. Obecnie w Polsce jest pięć salonów stacjonarnych Eobuwie.pl i planowane są kolejne.

fot. galeria-rzeszow.pl

ODMIENIONY RESERVED

Reserved to jedna z naszych najmocniejszych marek odzieżowych, która od lat świetnie radzi sobie nie tylko na naszym rynku, ale też na rynkach europejskich (obecnie salony  stacjonarne są już w 23 krajach). Jednak dwa lata temu gwiazda spółki LPP popadła w kryzys, co odbiło się na wynikach całej grupy. Jej wartość spadła o kilkadziesiąt procent na przestrzeni kilkunastu miesięcy. Był to najtrudniejszy moment w historii firmy. Duży wpływ na taką sytuację miały słabe kolekcje Reserved, które przespało trochę to, co działo się w modzie światowej i było postrzegane jako tania marka o nijakim designie i słabej jakości. Czyli dla wszystkich i dla nikogo. Wiele światowych firm z branży odzieżowej poległo na takich błędach i stagnacji, ale Reserved wyszło z tego bez szwanku, bo reakcje były szybkie i skuteczne.

Już w zeszłym roku pisałem o tych zmianach (m.in. nowy dyrektor kreatywny i duże podwyżki wynagrodzeń dla zespołów projektowych), no i właśnie już w roku 2018 było widać efekty tych zmian. Przemyślane i ciekawe kolekcje, kampanie reklamowe na światowym poziomie, krótkie serie, wprowadzenie nowych linii produktowych (m.in. ReDesign – inspirowanej wzornictwem z czasów PRL). Wszystko to zaowocowało nowym i świeżym wizerunkiem Reserved, w tym także linii męskich. Ładne płaszcze, kurtki, linia premium, a nawet budżetowe dżinsy selvedge i niezłe kołnierze button-down. Jeśli dawno tam nie zaglądaliście, to możecie być pozytywnie zaskoczeni tymi zmianami. Oczywiście jakościowo nie ma co oczekiwać jakiś fajerwerków (nadal sporo syntetyków), ale wizualnie się to broni, a ceny pozostały przystępne, więc jeśli ktoś szuka niskobudżetowych propozycji, to tam również warto zajrzeć.

fot. reserved.com

HENDERSON – NISKOBUDŻETOWE KOSZULE SZYTE NA ZAMÓWIENIE

W minionym roku pojawiła się na polskim rynku ciekawa inicjatywa biznesowa która chce wykorzystać rosnącą popularność szycia miarowego i personalizacji ubrań. To marka Henderson, która postanowiła zaoferować Polakom koszule szyte na miarę z opcją prostego i szybkiego zamówienia przez internet. I choć nie jest to niczym nowym na rodzimym rynku, to już cena takiej usługi – owszem. Otóż koszula uszyta na indywidualne zamówienie kosztuje w Hendersonie 259 zł, gdzie u klasycznych firm MTM z naszego rynku to wydatek minimum 399 zł. Dodatkowo klient ma możliwość skorzystania przy pierwszym zamówieniu z bezpłatnej poprawki krawieckiej gdyby koszula tego wymagała. Brzmi nieźle prawda? Czy są tu zatem jakieś haczyki?

Haczyków nie ma, ale warto wspomnieć o pewnych ograniczeniach. Po pierwsze, tkaniny są średniej jakości i to głównie dzięki temu udało się uzyskać tak dobrą cenę. Po drugie, konfiguracja koszuli jest dość mocno ograniczona, szczególnie wybór kołnierzyków (tylko 4 modele) i tkanin (wiele bardzo podobnych do siebie). Po trzecie, jakość dodatków (guziki, fiszbiny) również niewiele mają wspólnego z klasycznym szyciem miarowym, są po prostu tanie. Mimo tego, warto rozważyć taką koszulę gdy ktoś chce spróbować przygody z odzieżą szytą na zamówienie, ale na początek nie chce wydawać dużych pieniędzy, bo nie ma pewności czy to jest to czego szuka.

fot. hendersonshirt.com

HARATYK – WRESZCIE FAJNA KLASYKA OD POLSKIEGO PROJEKTANTA

W zeszłorocznym podsumowaniu narzekałem na to, że odzież męska od polskich „niezależnych” projektantów niczym specjalnym nie przyciąga, a stosunek ceny do jakości wręcz odpycha, to dzisiaj muszę wspomnieć o projektancie, który ?czuje? modę męską od lat, a jakość i ceny są dobrze skorelowane. Chodzi o markę Wojtka Haratyka, której przyglądam się od kilku sezonów, ale dopiero kolekcje z minionego roku wpadły mi w oko na tyle by o nich napisać. Dużo w nich odwołań do starej dobrej klasyki mody męskiej, są więc spodnie z wyższym stanem i zakładkami, są długie płaszcze, jest stonowana kolorystyka. A wszystko z dobrych tkanin i dzianin (wełna, alpaka, kaszmir) oraz w nowoczesnej konstrukcji. Warto obejrzeć. Butik projektanta mieści się w Warszawie, kolekcja jest też sprzedawana przez sklep internetowy (edit: chyba coś się popsuło, bo dzisiaj nie dla się do niego wejść).

OLIVIER JANIAK & CONHPOL

Olivier Janiak od wielu lat w przeróżnych rankingach jest uznawany za jednego z najlepiej ubranych Polaków, więc było kwestią czasu aż na rynku pojawi się jakiś produkt skierowany do jego fanów i tak też się stało w minionym roku. Jest to limitowana kolekcja butów wyprodukowana we współpracy z polską marką Conhpol. W jej skład weszło sześć modeli bazujących na kopycie lofersowym. Wzornictwo bardzo odważne jak na polski rynek, podobnie jak cena – od 1350 do 1500 zł.

MOJE PRODUKTY ROKU

Muszę przyznać, że w minionym roku kupiłem bardzo mało ubrań, bo po prostu nie miałem takiej potrzeby mając do dyspozycji dobrze zaopatrzoną szafę. Z ulubionym produktów które pojawiły się w mojej garderobie w ostatnich miesiącach na pewno wyróżniłbym marynarkę Edynburg z linii Lancerto & Mr. Vintage. Uważam, że jest to jedna z najładniejszych marynarek z wszystkich naszych dotychczasowych kolekcji, dlatego tak chętnie ją noszę od momentu gdy trafia do mojej szafy. Klienci chyba są podobnego dnia, bo to nasz bestseller. Głównym jej atutem jest wyjątkowy i rzadko spotykany kolor, który przyciąga uwagę, ale jednocześnie jest stonowany.

Na drugim miejscu wymieniłbym kurtkę w której przechodziłem niemal całą jesień, czyli kolejny egzemplarz marki Barbour. Tym razem jest to model z linii Barbour International, który nawiązuje do kurtek motocyklowych z lat 40 XX wieku. Charakterystyczną cechą tych kurtek są cztery duże naszywane kieszenie (w tym jedna naszyta po skosie) oraz szeroki pasek oplatający kurtkę na wysokości talii. Na blogu jeszcze jej nie pokazywałem (ten model, tylko w wersji oliwkowej).

Na trzecim miejscu kwadratowa torba Sartolane z granatowej bawełny. Chyba brakowało mi takiej nieskórzanej torby, bo okazuje się, że w ostatnich miesiącach nosiłem ją najczęściej. Po prostu pasuje mi niemal do wszystkiego, jest całoroczna, a poza tym wygląda bardzo oryginalnie.

fot. Dominika Kuroś

Na czwartym miejscu beżowa budrysówka Gloverall w której przechodzę chyba całą zimę, bo tak ją polubiłem (jej także jeszcze nie pokazywałem na blogu). W moim rankingu wysoko umieściłbym również koszulę dżinsową Boulevard z kolekcji wiosenno-letniej Lancerto & Mr. Vintage – świetna tkanina i ładnie się starzeje, a także koszule flanelowe z naszej kolekcji jesiennej.

A u was, co ciekawego przybyło w szafie w minionym roku i co uważacie za najciekawsze wydarzenia ze świata mody męskiej?