Pokażemy wam „Młode polskie rzemiosło” – zapowiedź nowego cyklu

Stali czytelnicy zapewne wiedzą, że od początku istnienia bloga chętnie promuję tutaj polskie marki i to nie tylko te odzieżowe, ale także z innych branż. Przypomnę chociażby bardzo popularne artykuły o polskiej porcelanie i ceramice (tu część 1, a tu część 2), natomiast dzisiaj chciałbym zapowiedzieć cykl, który chodził mi po głowie od dłuższego czasu i cieszę się, że udało mi się znaleźć mecenasa tego projektu. Otóż od dawna chciałem pokazać nie tylko małe i średnie marki, ale także prawdziwych rzemieślników, czyli malutkie pracownie w których powstają produkty w bardzo małych ilościach, z dużym nakładem pracy ręcznej, a każdy z tych produktów jest inny. Cieszę się, że w ostatnich latach powstaje coraz więcej takich pracowni, bo to oznacza, że rodzimy klient docenia produkty tworzone w ten sposób.

Co warte podkreślenia, w tym projekcie chcemy się skupić nie na pracowniach, które prowadzą fachowcy w sile wieku, ale młode osoby, które widzą dla siebie szansę w tych nieco zapomnianych zawodach. Pokażemy ludzi, którzy robią nowe rzemiosło po swojemu. 

Ale w pierwszym odcinku chcielibyśmy wam przybliżyć partnera tego cyklu, czyli amerykańską markę Maker’s Mark, której bourbon wpisuje się w ideę handmade, a opowie o tym Janusz Trendewicz – ambasador Maker’s Mark. Zachęcamy do przeczytania naszej rozmowy, ale też do obejrzenia skróconej wersji w formie wideo.

Mr. Vintage: Janusz, wspólnie z marką Maker’s Mark chcemy pokazać młodych polskich rzemieślników, którzy w czasach zdominowanych przez masową produkcję, tworzą produkty po swojemu – ręcznie, powoli, z użyciem dawnych technologii. Ale z tego co wiem, to marka Maker’s Mark, choć nie należy do małych, to też do tego tradycyjnego rzemiosła się odwołuje i nie są to wcale hasła marketingowe, lecz fakty. Jakbyś mógł mi powiedzieć które etapy produkcji nie obejdą się u nich bez ręcznej pracy prawdziwych rzemieślników.

Janusz Trendewicz: Maker’s Mark jest produktem bardzo wizjonerskim, bo choć marka ta powstała stosunkowo niedawno, były to lata 50. ubiegłego wieku, to od samego początku jej założyciele wierzyli, że craft będzie kiedyś modny (a teraz bez wątpienia jest) lub po prostu byli takimi pionierami swoich czasów i trochę nieświadomie wyprzedzili trendy, robiąc po prostu swoje. Bardzo mocno chcieli odwoływać się do tradycji tej branży, od początku chcieli tworzyć produkt premium i tak pozostało do dzisiaj. W zasadzie na każdym etapie produkcji można u nich wskazać typowo rzemieślnicze metody, co z punktu widzenia ekonomii nie ma większego sensu, ale oni to robią, bo szanują rodzinne tradycje i wierzą, że idzie za tym jakość.

A co nadal jest tam robione ręcznie? Zacznę od beczek, bo jest to jedna z niewielu destylarni w Stanach, która ma własną manufakturę bednarską. Obecnie większość firm z tej branży kupuje beczki od zewnętrznych dostawców, a tutaj zatrudnieni są prawdziwi rzemieślnicy, którzy te beczki wykonują na miejscu.

Druga rzecz – charakterystyczny czerwony wosk, czyli chyba najpiękniejszy element całej butelki. Wyobraź sobie, że mimo iż produkujemy całkiem sporo tych butelek, to nadal każda sztuka jest ręcznie zanurzana w czerwonym wosku (23 sztuki na minutę). Dzięki temu każda butelka Maker’s Mark wygląda nieco inaczej, nie ma dwóch takich samych na świecie.

Trzecia rzecz – etykiety. Jeśli się im przyjrzysz, to nie ma na nich nic nowoczesnego – nie ma złotych liter, nie ma błyszczącej powierzchni i wielokolorowych grafik. Jest prostota – kremowy papier i czarny nadruk. Dlaczego tak wyglądają? Bo nadal są drukowane i wycinane na starej maszynie drukarskiej Chandler & Price z roku 1935. Oczywiście obsługuje ją człowiek.

MRV: Chciałbym jeszcze wrócić do najbardziej charakterystycznego detalu butelki Maker’s Mark, czyli czerwonego wosku. Powiem ci szczerze, że gdy kilka lat temu po raz pierwszy zobaczyłem butelkę Maker’s Mark na półce sklepowej, to byłem przekonany, że to jest jakaś plastikowa nakładka na nakrętkę, jednakowa na każdym egzemplarzu. Dopiero gdy się bliżej przyjrzałem, to okazało się, że każda sztuka jest inna. Skąd ten pomysł i kto to wymyślił?

Wymyśliła to Margie Samuels, żona Billa Samuelsa Seniora, który był założycielem destylarni. To kobieta wizjonerka tamtych czasów. Ja się śmieję, że gdyby dzisiaj ktoś wpadł na pomysł stworzenia od podstaw tak dopracowanego produktu, to wielu marketingowców musiałoby się na tym głowić i nie wiem czy zrobiliby to tak dobrze jak Margie. Jednym z elementów, którym Margie chciała wyróżnić ten produkt, był właśnie czerwony wosk na szyjce butelki. Podobno zainspirowała ją wizyta we francuskiej knajpce, gdzie jako świeczniki wykorzystywano butelki po koniakach. Niby prowizorka, ale bardzo urocza. Od góry wkładano świecę, a spływający wosk tworzył takie jakby zastygające krople na szyjce butelki.

Margie postanowiła to wykorzystać na linii produkcyjnej w destylarnii. Jako biochemiczka, stworzyła recepturę specjalnej substancji (wosk zmieszany z polimerem), która jest podgrzewana w specjalnych kotłach i która zastyga po kilkunastu sekundach od nałożenia na szyjkę butelki. Doświadczeni pracownicy maczają każdą butelkę schodzącą z linii produkcyjnej w tempie mniej więcej 23 sztuk na minutę. Oczywiście każdy egzemplarz wygląda inaczej, bo nie da się tego wosku nałożyć jednakowo.

MRV: Ten wosk zawsze jest czerwony?

Zazwyczaj tak, ale nie zawsze. Ta czerwień stała się znakiem rozpoznawczym Maker’s Mark i ona odnosi się do czerwonej pszenicy ozimej, czyli tego drugiego zboża w mieszance Maker’s Mark. Ale od czasu do czasu pojawiają się także edycje limitowane w innym kolorze (np. niebieskim, złotym, srebrnym), a nawet edycje wielokolorowe np. biało-niebiesko-czerwona, wypuszczona na 4 lipca.

MRV: A to maczanie butelek to prosta operacja? Próbowałeś to zrobić będąc w ich destylarni?

Rzeczywiście miałem okazję być w destylarni Maker’s Mark również na stanowiskach, gdzie pracownicy maczają butelki i odpowiem tak – wszystko jest trudne gdy robisz to pierwszy raz. To musi być wprawny ruch dłonią i za pierwszym razem rzadko to się udaje, ale sądzę, że gdybym dłużej poćwiczył, to też byłbym w stanie robić te 23 sztuki na minutę, więc nie jest to aż tak trudne.

MRV: W naszej rozmowie wspomniałeś o roli Margie Samuels, a zazwyczaj trochę stereotypowo myśli się, że ten świat whisky tworzą mężczyźni. Jak rozumiem w przypadku Maker’s Mark było inaczej?

Jeśli chodzi o Maker’s Mark, to w zasadzie był to tandem, czyli Margie i Bill Samuels, ale bez wątpienia rola Margie była ogromna, szczególnie ta wizerunkowa. To ona zaprojektowała butelkę, to ona wymyśliła maczanie w wosku i wiele innych pomysłów, które zbudowały pozycję marki. Jest w ogóle takie fajne powiedzenie w Maker’s Mark, że to Margie powoduje, że sięga się po pierwszą butelkę, a Bill Samuels Senior powoduje, że wybiera się kolejne. Czyli w domyśle – pierwszą butelkę kupujemy oczami, ale po kolejne wracamy, bo doceniamy kunszt smaku.

Ale swoją drogą ten męski świat whisky to stereotyp, bo może faktycznie przez wiele lat nie mówiło się o roli kobiet w tej branży, ale prawda jest taka, że one z sukcesem realizowały się w świecie whisky od dawna.

MRV: Na podstawie moich wieloletnich doświadczeń z branży odzieżowej mogę potwierdzić, że największy wpływ na jakość produktu finalnego ma jakość tkaniny, dzianiny i skóry, jeśli mowa o butach. A jak to jest w przypadku whisky – które składowe i które etapy produkcji w największym stopniu decydują o jakości tego trunku?

Michał, powiem ci, że jest dokładnie tak samo jak w twojej branży. Dobry alkohol musi być stworzony z dobrych produktów i tu nie ma żadnych półśrodków. W przypadku Maker’s Mark możemy mówić o kilku kluczowych półproduktach.

Po pierwsze beczki, o których już wspominałem, bo to im zawdzięczamy 70% smaku i aromatu whisky. Maker’s Mark ma jedne z najlepszych beczek w Kentucky i nie jest to tylko moja opinia.

Po drugie wyselekcjonowane zboże.

Po trzecie woda z własnych źródeł. Połączenie tego wszystkiego daje nam bardzo dopracowany i jakościowy produkt, czyli jak widzisz, jest dokładnie tak jak z ubraniami – podstawą jest dobra tkanina, ale inne składowe też muszą być na wysokim poziomie.

MRV: Muszę ci się przyznać, że prywatnie jestem wielkim fanem naturalnego drewna w moim otoczeniu, a szczególnie dębu (meble, podłogi, przedmioty codziennego użytku), więc skoro po raz kolejny pojawia się wątek beczek, to chciałbym cię zapytać o jedną rzecz. Dąb jest podstawowym materiałem z którego robi się beczki na whisky na całym świecie, więc skoro wszyscy korzystają z tego samego surowca, to co sprawia, że beczki Maker’s Mark są inne?

Rzeczywiście jest tak, że jeśli chodzi o beczki na whisky, to niemal wszyscy korzystają z tego samego gatunku – białego dębu amerykańskiego. Ale tym, co wyróżnia surowiec z którego korzystają bednarze Maker’s Mark jest fakt, że u nas dąb jest sezonowany tak jak kiedyś, czyli suszony wyłącznie na świeżym powietrzu, a nie w suszarni. Ten proces trwa prawie rok (czyli kilkanaście razy dłużej niż w komorach suszarni), więc z punktu widzenia ekonomii jest to mało racjonalne przedsięwzięcie, ale ma to sens z innego punktu widzenia. Drewno, które przez wiele miesięcy schnie na powietrzu, nabiera smaku i aromatu Kentucky i później oddaje to trunkom, które leżakują w dębowych beczkach.

MRV: Nie wiem czy się ze mną zgodzisz, ale mam wrażenie, że w ostatnich latach trochę zmieniło się podejście do picia whisky. Nie ma już takich kategorycznych zasad jak ją pić i z czym mieszać, a w zasadzie z czym nie mieszać. Ja tutaj widzę pewne podobieństwo z klasyczną modą męską, która też w ostatnich latach przechodzi ewolucję, a może nawet rewolucję. Ona przez dekady bazowała na takich sprawdzonych, niezmiennych zasadach ubioru i uważam, że te reguły nadal warto znać, ale jeśli ktoś je świadomie łamie, dostosowuje je do własnej osobowości (np. zakłada bordowy garnitur na własny ślub) i stylu życia, to nie krytykowałbym tego. Czy uważasz, że taka zasada sprawdza się w przypadku whisky?

Ja myślę, że dotknąłeś sedna sprawy, bo rzeczywiście można się dopatrzeć takich podobieństw. Formy picia whisky też ewoluowały w ostatnich dekadach. Nie każdy o tym wie, że whisky od samego początku swojego istnienia była mieszana na różne sposoby, głównie dlatego, że kiedyś jej jakość była średnia. Później dopiero, gdy jakość whisky się poprawiła, to ludzie zaczęli ja pić na czysto.

W tej chwili znowu mamy powrót de facto do korzeni, czyli zaczynamy pić whisky tak jak lubimy i tu zgadzam się z tym, co powiedziałeś. Czyli, że nie ma obecnie jednej uniwersalnej reguły picia whisky, której należy się trzymać, tak jak nie ma jednej uniwersalnej zasady ubioru na daną okazję. Bo jeśli mamy ochotę rzeczywiście poznać daną whisky, chcemy się tym delektować, to pijmy ją saute.

Ale jeśli chcemy miło spędzić czas ze znajomymi, czy zrobić sobie na koniec dnia taką małą przyjemność, a tą przyjemnością będzie mieszanka z piwem imbirowym czy wodą gazowaną z cytryną, to nie odmawiajmy sobie tego. To jest nasze pięć minut i róbmy to na swoich zasadach. Alkohol ma nam sprawiać przyjemność.

MRV: OK, a gdybyś miał mi polecić jakieś takie niestandardowe połączenie, o którym raczej bym nie pomyślał, a które może mi dać przyjemne doznania smakowe i nowe spojrzenie na whisky, to co by to było?

Podpowiem ci pomysł najprostszy z możliwych, zresztą coraz popularniejszy w Polsce, czyli połączenie whisky z piwem imbirowym.

MRV: Z piwem imbirowym?

Tak, ale nie chodzi o piwo alkoholowe, lecz o stary napój gazowany, którego receptura ma już ponad sto lat. Do tego dodaj lód, trochę cytrusa i otrzymasz bardzo orzeźwiającą mieszankę. Piwo imbirowe jest lekko pikantne, trochę cytrusowe i naprawdę świetnie łączy się z alkoholami o takich nutach waniliowo-karmelowych (czyli jak Maker’s Mark). Polecam ci to szczególnie na letnie upały. I co ważne – to połączenie nie tłamsi i pozwala nam zachować smak whisky.

MRV: A czy w ogóle wypada wysokogatunkowe whisky spożywać w formie koktajli, czy to jednak profanacja i lepiej wybrać coś tańszego?

To kwestia zasobności naszego portfela. Jeżeli łączymy ze sobą smaki, to rzeczywiście każda whisky może dać nam inne doznania smakowe w teoretycznie tym samym koktajlu czy drinku. Pytanie czy chcemy za to dopłacać? Jeśli my dostrzegamy te różnice i ta droższa whisky daje nam lepsze doznania smakowe, to nikomu nic do tego, róbmy to na swoich zasadach.

MRV: W sklepach mamy obecnie ogromny wybór whisky. Dla znawców tematu jest to świetna sprawa, bo można wciąż poznawać nowe smaki, ale dla początkujących jest to ogromny ból głowy (bynajmniej nie z powodu spożycia), bo nie wiadomo od czego zacząć. Czy poza próbowaniem kolejnych marek i gatunków, jest jakiś patent na to by taki „świeżak” mógł sobie zrobić wstępną selekcję tego, co z dużym prawdopodobieństwem trafi w jego gust?

Fajnie jest sobie to zakreślić geograficznie, bo każdy region, czy każdy kraj mają zupełnie różne style whisky. Oczywiście w obrębie jednego kraju też możemy spotkać dużą różnorodność, ale jako wstępna selekcja jest to rozsądna rada. Czym innym charakteryzują się whisky szkockie, czym innym amerykańskie, a jeszcze czym innym japońskie.

MRV: OK, to spróbujmy na przykładzie naszego bohatera rozwinąć ten wątek. Jak wiadomo Maker’s Mark jest przedstawicielem amerykańskiej whisky. Czym charakteryzuje się ten gatunek i komu może on przypaść do gustu?

Bourbon – bo o tej kategorii mówimy, to whisky, która opiera się na kukurydzy i to ona w dużym stopniu wyznacza walory smakowe. Tej kukurydzy musi być przynajmniej 51%. Obok kukurydzy, drugim składnikiem jest najczęściej żyto – pikantne, ostre, wyraziste. Tworzy nam to interesujący balans pomiędzy słodyczą kukurydzy i pikantnością żyta. To są cechy charakterystyczne klasycznego amerykańskiego bourbona, ale mamy też Maker’s Mark, gdzie żyto zostało zastąpione czerwoną pszenicą ozimą. To tworzy zupełnie inne profile smakowe, wystarczy sobie przypomnieć jak smakuje chleb żytni, a jak pszenny.

Bourbon Maker’s Mark jest dużo delikatniejszy, dlatego z pewnością przypadnie do gustu osobom, które lubią whisky łagodną, słodszą, a przecież większość Polaków lubi rzeczy słodkie. Stąd stale rosnąca popularność whisky ze Stanów Zjednoczonych na naszym rynku.

MRV: To teraz hasło „trendy”. Powiedz mi czy w przypadku whisky, a więc zacnego trunku o długiej historii, można mówić o sezonowości i zmieniających się trendach, tak jak w modzie?

Jak najbardziej, pewne trendy przychodzą i odchodzą, jak w każdej innej branży, choć teoretycznie whisky kojarzy nam się z takim konserwatywnym światem, który zamknięty jest na nowości. Ale to często powtarzany mit i stereotyp. Klienci lubią nowości, lubią próbować nowych smaków. Przez długi czas mieliśmy dominację whisky szkockiej, ale od kilkunastu lat obserwujemy ogromną ekspansję whisky amerykańskiej, swoich sympatyków mają też bardziej niszowe odmiany jak whisky japońska. Te trendy dotyczą także łączenia whisky, o czym już wspominałem. Są pewne sprawdzone połączenia znane i lubiane od lat, ale ciągle pojawiają się nowe koktajle i drinki, a i sam fakt wykorzystywania whisky w taki sposób nikogo już nie dziwi.

MRV: To na koniec zapytam o jeszcze jedno porównanie z „moją” branżą. Kiedyś była taka niepisana zasada, że jak się za ubranie czy buty zapłaciło więcej, to zazwyczaj otrzymywaliśmy lepszą jakość. Dzisiaj nie zawsze ta zasada się sprawdza, a jak to jest z whisky? Czy sięgając po droższą whisky rzeczywiście możemy mieć pewność, że otrzymamy produkt lepszy?

Słowo „lepszy” i „gorszy” jest bardzo subiektywne, ja bym to zamienił na słowo „ciekawszy”, czyli im droższa whisky, tym ciekawsze doznania smakowe otrzymujemy i ta zasada jest celna. Ale z alkoholami jest tak, że nawet jeśli jest to produkt bardzo wysokiej klasy, ale jego profil smakowy zupełnie nam nie pasuje, to możemy czuć zawód i mieć poczucie źle wydanych pieniędzy. W przypadku whisky jedno jest pewne – im produkt droższy, tym więcej czasu spędził w beczce i większego nakładu pracy wymagał.

W kolejnych odcinkach przedstawimy wam sylwetki i pracownie bohaterów tego cyklu – młodych polskich rzemieślników, którzy robią to po swojemu.

Zdjęcia i materiał wideo: Bonder / Skweres

Strona zawiera treści reklamowe dotyczące napojów alkoholowych i jest przeznaczona wyłącznie dla osób pełnoletnich. Aby z niej korzystać, musisz mieć ukończone 18 lat. Prosimy o nieudostępnianie i nieprzekazywanie prezentowanych na niniejszej stronie treści osobom niepełnoletnim, jak również o niezapraszanie osób niepełnoletnich do odwiedzania niniejszej strony. Stock Polska Sp. z o.o. wspiera politykę odpowiedzialnego spożywania alkoholu. Więcej informacji na: www.pijodpowiedzialnie.pl

PARTNER CYKLU