Zelować, czy nie zelować?

30 października 2013 116 komentarzy

Zelowanie butów na skórzanej podeszwie, to jeden z tematów, który wywołuje skrajne opinie wśród miłośników obuwia. Zwolennicy i przeciwnicy dzielą się mniej więcej po równo. Ja postaram się nieco szerzej podejść do tego tematu, bo moim zdaniem nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na tytułowe pytanie.

Zacznę od podstaw, bo z własnego doświadczenia wiem, że wiele osób myli pojęcia takie jak zelówka, flek i kilka innych. Zelówka to po prostu cienki kawałek gumy lub skóry, który przykleja się do spodniej części podeszwy. Może ona pokrywać całą podeszwę (od czubka do obcasa) lub jej fragment (przednią część). Zelówki mogą być przyklejane fabrycznie przez producenta obuwia, ale są także modele które nie mają zelówek i to użytkownik sam podejmuje decyzję czy zlecić jej wykonanie u szewca, a jeśli tak, to kiedy. I na tym właśnie chciałbym się skupić w dzisiejszym wpisie.

Zelówka jest elementem wymienialnym, który przedłuża żywotność butów i to jest jej największą zaletą. Oprócz tego chroni podeszwy przed przemakaniem (dot. tych skórzanych) i zwiększa przyczepność butów. Te dwie cechy sprawiają, że zelowanie butów jesienno-zimowych jest dobrym pomysłem. Inaczej sprawa wygląda w przypadku butów użytkowanych w okresie wiosenno-letnim, ale o tym za chwilę. Aura jesienno-zimowa sprawia, że skórzane podeszwy narażone są kontakt z wodą, błotem, śniegiem, solą. Oczywiście są odpowiednie impregnaty i tłuszcze, które częściowo je zabezpieczają, ale jeśli ktoś codziennie pokonuje spore odległości pieszo w różnych warunkach pogodowych, to takie zabezpieczenia mogą się okazać niewystarczające. Przeciwnicy zelowania podeszew (nawet tych jesienno-zimowych) powinni pamiętać, że po kontakcie z wodą czy śniegiem buty powinny wyschnąć w temperaturze pokojowej co najmniej dwie doby. Noszenie butów z wilgotną podeszwą może doprowadzić do powstania pleśni.Jeśli chodzi o buty wiosenno-letnie, to ja jestem zwolennikiem ich zelowania dopiero wtedy, gdy jest taka konieczność (np. podeszwa bliska przetarcia). Tak też zrobiłem jakiś czas temu z kilkoma parami butów, które służyły mi kilka lat w stanie oryginalnym (bez zelówek).

Podeszwy były już tak wyeksploatowane, że gdybym się nie zdecydował na ich podklejenie, to prawdopodobnie za kilka tygodni/miesięcy należałoby dokonać znacznie bardziej skomplikowanych i drożnych napraw (łącznie z wymianą podeszwy), co nie jest takie proste. Oczywiście są renomowane marki (np. Crockett&Jones, Church’s, Weston, Cheaney, Yanko), które mają usługę kompleksowej wymiany podeszew, wyściółek, obcasów, ale są to buty z półki powyżej 1500 zł. Serwisowane w ten sposób obuwie może służyć nawet kilkadziesiąt lat. Marki z niższej półki nie bawią się w takie naprawy i pozostaje korzystanie z usług lokalnych szewców, a wymiany podeszew podejmuje się zaledwie kilka osób w Polsce i koszt takiej usługi w wielu przypadkach przewyższa wartość butów, zatem lepiej działać prewencyjnie by do tego nie doprowadzić.Na początku wspominałem, że zelówki przedłużają żywotność butów i właśnie z tego powodu warto je zastosować od razu w butach z niskiej i średniej półki, ponieważ ich krupony podeszwowe w zdecydowanej większości przypadków są niskiej jakości. Co ciekawe, wielu producentów w swoich „instrukcjach użytkowania obuwia” zastrzega, że kupujący powinien samodzielnie zadbać o podklejenie podeszwy, bo w przeciwnym razie reklamacje nie będą uwzględniane. Skoro producent wysuwa takie sugestie w stosunku do nowych butów, to trudno liczyć na to, że przetrwają one długo bez zelowania.O jakości podeszew i obcasów w wydawałoby się dobrych butach przekonałem się kilka miesięcy temu, gdy po sezonie zimowym oddałem kilka par butów do szewca. Po raz pierwszy skorzystałem z usługi naprawy na odległość realizowanej przez zakład szewski z Rzeszowa (szewc24.pl). Po oględzinach, właściciel zakładu, pan Rafał uświadomił mnie, że w zasadzie w każdej parze jest źle wyprofilowany obcas, a jeden model butów poza tym, że miał imitację szytej podeszwy, to jego wnętrzości były wypełnione kartonem czy gazetami.Poza wklejeniem zelówek, we wszystkich parach dokonano niezbędnych napraw i z czystym sumieniem polecam zakład pana Rafała. Przystępne ceny, najwyższa jakość użytych materiałów (rzadkość w Polsce) i staranne wykończenie (brak śladów po kleju itp.). Niestety zakład jest właśnie w trakcie przenosin do Frankfurtu, ale jak zapewnił mnie właściciel, nadal będzie przyjmował zlecenia z Polski. Przez pewien czas udostępniony będzie nawet polski adres na który będzie można wysłać paczkę z butami. Polecam, bo znalezienie dobrego szewca w dzisiejszych czasach nie jest łatwe, o czym sam się przekonałem w Kielcach. Oczywiście przy butach z niskiej półki nie ma sensu bawić się w takie naprawy na odległość, ale jeśli ktoś ma kilka-kilkanaście par markowych butów, to warto je oddać do dobrego serwisu. To tak jak z kosmetykami do obuwia – dobre buty wymagają dobrych kosmetyków.