Pima cotton, 120s, two fold, fine merino, vero cuoio… Jak rozszyfrować oznaczenia na metkach?

Podobno stosunkowo niewielu konsumentów czyta metki odzieżowe przed zakupem danego produktu, ale jestem przekonany, że wśród was zdecydowana większość robi to za każdym razem. I bardzo słusznie, bo warto wiedzieć na co wydaje się pieniądze. Ja zawsze staram się dowiedzieć jak najwięcej o kupowanym produkcie. Te podstawowe informacje to skład surowcowy, kraj produkcji, technologia wykonania (dot. głównie butów i zegarków), zasady pielęgnacji. Ale poza tymi standardowymi informacjami, które większość osób rozszyfruje w sekundę, na metkach są jeszcze inne oznaczenia, które czasem brzmią obco, czasem są tylko z pozoru mało istotnymi cyferkami, a jeszcze w innym przypadku wydają się po prostu elementem graficznym metki. Co oznaczają najczęściej spotykane symbole i hasła?

KOSZULE

Cotonificio Albini, Canclini, Albiate, Getzner…

Nazwy te można zobaczyć na karczku pod standardową wszywką marki, czasem jest ukryta na dole listwy guzikowej. Obecność takiej metki jest sygnałem, że mamy do czynienia z tkaniną od renomowanego dostawcy, czym marki koszulowe ze średniej półki cenowej chętnie się chwalą.

Oczywiście nie oznacza to, że brak takiej metki świadczy o tym, że tkanina nie jest markowa, bo wiele znanych firm koszulowych po prostu nie chce i nie musi podpierać się autorytetem cenionej tkalni, ponieważ ich marka sama w sobie gwarantuje określoną jakość. Z bardziej znanych firm można wymienić np. Eton, Emanuel Berg czy Stenstroms – oni nie używają wszywek włoskich tkalni, choć korzystają z ich tkanin.

Najczęściej spotykane wszywki, a zatem także najpopularniejsze tkalnie: Thomas Mason, Cotonificio Albini, Albiate, Canclini, Monti, Getzner, Somelos. Obecność tych metek zazwyczaj świadczy również o tym, że dana marka koszulowa użyła tkanin z aktualnych kolekcji. Przy zakupie tkanin z poprzednich sezonów, większość renomowanych tkalni nie wydaje wszywek z logotypem.

Egyptian cotton

Bawełna egipska jest najbardziej cenionym surowcem wykorzystywanym do produkcji tkanin koszulowych, dlatego wielu producentów koszul chwali się tym za pomocą oznaczenia na produkcie. Ten rodzaj bawełny ma dłuższe włókna, a ich struktura jest też gładsza niż w standardowej bawełnie, dzięki czemu uzyskuje się efekt miękkiego i jedwabistego chwytu. Trzeba pamiętać, że brak takiego oznaczenia nie oznacza, że dana tkanina nie jest utkana z bawełny egipskiej. Po prostu w wielu firmach jest ona standardem i nie używa się takich oznaczeń.

Two ply, two fold, doppio ritorto, bawełna 2-skrętna

Ceniony surowiec (np. bawełna egipska) to jedno, ale o jakości tkanin decyduje także technologia ich produkcji. Nici z których tkane są markowe tkaniny koszulowe zazwyczaj powstają w wyniku skręcenia ze sobą dwóch cieniutkich włókien bawełny. To tzw. two foldy, a polska nazwa to bawełna dwuskrętna. Taka technologia sprawia, że tkanina jest bardziej sprężysta, nie gniecie się tak szybko i łatwo się ją prasuje. Jest także bardziej odporna na rozciąganie, rozerwanie itp. Tutaj również uwaga podobna jak przy bawełnie egipskiej: wielu producentów tkanin nie eksponuje tej nazwy, bo jest to u nich standard stosowany w każdej tkaninie.

Rzadkim produktem są bawełny 3-fold i 4-fold, a gdy zobaczycie takie hasło na metce, to oznacza, że tkanina ta powstała z przędzy trzy lub cztero nitkowej, czyli jeszcze lepszej (przynajmniej teoretycznie) niż bawełna dwuskrętna.

Non iron

Tkanina niewymagająca prasowania. Oczywiście tylko teoretycznie. Koszule non iron mają tyle samo zwolenników i przeciwników. Ci pierwsi doceniają fakt, że faktycznie po praniu nie trzeba ich prasować, albo przynajmniej znacznie szybciej niż standardowe koszule. Z kolei przeciwnicy, do których ja również się zaliczam, podkreślają „sztuczność” takich tkanin, która zazwyczaj wynika z użycia specjalnych substancji chemicznych w procesie produkcji tkaniny, podnoszących odporność na zagniecenia. Najczęściej są to kąpiele w formaldehydzie, który usztywnia włókna i uodparnia je na zagniecenia. U wielu osób ta substancja wywołuje reakcje alergiczne i podrażnienia skóry, stąd spore grono przeciwników takiej bawełny. Dla mnie tkaniny non iron są po prostu mało przyjemne w dotyku (śliskie i sztuczne), dlatego raczej nigdy się do nich nie przekonam.

100s, 140s, 180s…

Oznaczenia z liczbą i literką S najczęściej można spotkać przy garniturach i marynarkach (o czym w dalszej części), ale wielu producentów tkanin stosuje je także przy materiałach koszulowych. W dużym uproszczeniu liczby te odnoszą się do grubości włókien użytych do wyprodukowania tkaniny. Im cieńsze włókna, tym wyższa liczba. Teoretycznie tkaniny z wyższym „s” uważane są za lepsze, bo są sporo droższe, jednak praktyka pokazuje, że w użytkowaniu trudno się doszukiwać aż takiej przewagi. Po prostu takie tkaniny są bardziej podatne na zagniecenia, przetarcia, rozciąganie.

Easy Care

Tkanina łatwa w pielęgnacji. Zazwyczaj jest to hasło będące uproszczoną nazwą bawełny non iron i/lub two fold, bo oba te gatunki oznaczają łatwiejszą pielęgnację.

Washed cotton

Po utkaniu, wiele tkanin bawełnianych (szczególnie tych przeznaczonych do szycia kolekcji casualowych) poddawanych jest różnym cyklom zmieniającym fakturę włókien. Najczęściej są to procesy prania i zmiękczania, dzięki którym bawełna staje się matowa, sprana i miękka.

MARYNARKI, GARNITURY

Vitale Barberis Canonico, Carlo Barbera, Loro Piana…

Na podszewce marynarki, tuż pod kieszenią wewnętrzną bardzo często można zobaczyć metkę z logotypem producenta tkaniny. Jest to znak, że mamy do czynienia z produktem uszytym z markowej tkaniny. Jeśli chodzi o tkaniny garniturowe i marynarkowe, to pod względem skali produkcji numerem jeden są tkalnie włoskie, ale bardzo cenione są także tkalnie z wysp brytyjskich. Wszywki najczęściej spotykane w produktach ze średniej półki cenowej to: Vitale Barberis Canonico, Reda, Marzotto, Guabello, Marlane, Cerruti, Zignone. Można je zobaczyć przy marynarkach takich firm jak Suitsupply, Oscar Jacobson, Carl Gross, Vistula, Bytom.

Producenci tkanin z wyższej półki to: Loro Piana, Scabal, Ermenegildo Zegna, Holland & Sherry, Dormeuil. Ich wszywki najczęściej można zobaczyć w ubraniach szytych na miarę lub u marek RTW z wysokiej półki.

110s, super 110, 120s, 140s, super 150…

Oznaczenie to bardzo często jest błędnie definiowane przez sprzedawców i mniej świadomi klienci są po prostu wprowadzani w błąd. W sklepach najczęściej można usłyszeć, że symbol 110s oznacza, że włókna wełny zostały skręcone 110 razy, co ma gwarantować wysoką sprężystość i odporność na zagniecenia, a im wyższa liczba, tym większa sprężystość. To oczywiście nie jest prawidłowa interpretacja tego oznaczenia. Zacznę od tego, że liczby 110, 120, 130 itd. nie odnoszą się do żadnych skrętów, lecz do grubości włókien wykorzystanych do produkcji danej tkaniny.

Nie będę się dzisiaj zagłębiał w historię skąd się wzięły te liczby, bo to temat na dłuższy wpis, ale w dużym uproszczeniu im wyższe S, tym cieńsze i delikatniejsze włókna. Oczywiście tkaniny o wyższych symbolach (150-240 s) są droższe, ale nie oznacza to, że zawsze są lepsze. Im cieńsze włókno, tym tkanina jest delikatniejsza i bardziej podatna na przetarcia i zagniecenia, zatem garnitury z tkanin powyżej 130s raczej nie są polecane do intensywnego noszenia (np. codziennie do pracy). W garniturach RTW najczęściej wykorzystywane są wełny o symbolu od 100s do 120s.

SPODNIE

12,5 oz, 14 oz…

Kiedyś to było standardem, a obecnie bardzo rzadko spotyka się to oznaczenie na dżinsach. Chodzi o symbol oz, który odnosi się do gramatury tkaniny podawanej w uncjach. Im wyższa liczba, tym grubszy dżins. Standardowa grubość denimu to ok. 10-14 oz.

Raw denim

Rodzaj dżinsu, który na etapie produkcji nie jest poddawany procesom prania, płukania i przebarwiania. To po prostu surowa tkanina. Raw denim ma kolor ciemnego granatu i jest dość sztywny. Przetarcia, przebarwienia, załamania tkaniny robią się w sposób naturalny, przez co każda para raw denim po kilku tygodniach użytkowania wygląda inaczej. Dżinsów z surowej tkaniny nie powinno się prać przez okres 6 miesięcy, co jest jednym z ich największych minusów. Poza tym raw denim może zafarbować koszulę, t-shirt i inne ubrania z którymi ma styczność.

Selvage jeans, selvage denim

Specjalny rodzaj dżinsu, którego cechą charakterystyczną jest to, że produkowany jest w węższych belkach, a jego boczne krawędzie wykańczane są w bardzo estetyczny sposób, który przypomina doszywaną lamówkę. Spodnie uszyte z tkaniny selvage są bardzo cenione przez pasjonatów dżinsu najwyższej jakości.

Brushed cotton, brushed twill

Jednym z najpopularniejszych sposobów na nadanie bawełnie przyjemnego chwytu jest ich szczotkowanie na specjalnej maszynie już po utkaniu. Dzięki temu zabiegowi tkaniny zyskują włoskowatą i lekko puszystą fakturę. Chinosy i kurtki z takiej bawełny idealnie nadają się na okres jesienno-zimowy.

DZIANINY

Merino wool, fine merino, superfine merino

Najlepsza wełna owcza pozyskiwana jest z górskich hodowli owiec nowozelandzkich i australijskich. Ich sierść charakteryzuje się bardzo cienkim i delikatnym włóknem, gwarantującym miękkość i delikatność o którą trudno wśród ras hodowanych w innych częściach świata. Z wełny merynosowej wytwarza się głównie tkaniny garniturowe, dzianiny na swetry oraz bardzo cenioną bieliznę termoaktywną.

Istnieje nieoficjalny podział wełny merynosowej w zależności od grubości włókien wykorzystanych do jej wyprodukowania i nazwy te też czasem się spotyka na metkach.

15,5 mikrona – ultrafine merino
15,6 -18,5 superfine merino
18,6 -20  fine merino
20,1 -23  medium merino
>23  strong merino

W produkcji i handlu obowiązuje zasada, że im cieńsze włókno, tym wyższa cena wyrobu gotowego.

Baby cashmere, baby alpaca, baby camelhair

Surowiec poprzedzony słowem „baby” oznacza w większości przypadków, że został on pozyskany z bardzo młodych zwierząt (zazwyczaj do 1 roku życia). Jest to włosie bardzo cienkie, miękkie i puszyste. Wełna z młodych zwierząt jest znacznie droższa od wełny z dorosłych osobników.

Pima cotton, Supima cotton

Bawełna pima to surowiec z wyższej półki który charakteryzuje się długim włóknem, jedwabistą fakturą, miękkim chwycie oraz podwyższoną odpornością na rozciąganie i mechacenie. Najczęściej produkuje się z niej cienkie swetry, polo i koszule. Bawełna pima funkcjonuje też pod nazwą Supima – jest to certyfikowana bawełna uprawiana jedynie w południowo-zachodnich stanach USA.

Organic cotton

W ostatnich latach bardzo popularna nazwa, która oznacza bawełnę uprawianą metodami naturalnymi. Od momentu wysiewu do chwili produkcji gotowego wyrobu wszystko podlega ścisłej kontroli jakości. Wzrost bawełny odbywa się zgodnie z procesami zachodzącymi w przyrodzie, bez użycia środków chemicznych ani sztucznych nawozów stymulujących wzrost. Bawełna organiczna jest zbierana ręcznie, bez użycia maszyn. Myta jest przy pomocy łagodnych, naturalnych środków, dzięki czemu jej włókna są trwalsze. Z bawełny organicznej produkuje się najczęściej t-shirty oraz ubranka dziecięce.

Mercerized cotton

Bawełna merceryzowana wykorzystywana jest najczęściej w eleganckich skarpetach, polo i t-shirtach. Merceryzacja to poddanie bawełny dodatkowej obróbce chemicznej, która zwiększa wytrzymałość włókien. Taka bawełna jest też bardziej podatna na farbowanie, dzięki czemu produkty z niej wykonane mają zazwyczaj bardzo wyraziste i intensywne kolory. Bawełna merceryzowana jest też znacznie mniej  podatna na pilingowanie.

Filo di Scozia, Fil d’Ecosse Superieur

Te oznaczenia można znaleźć na opakowaniach dobrych skarpet. Filo di Scozia, czyli nić szkocka wbrew nazwie nie powstaje w Szkocji, lecz w Egipcie z tamtejszej bawełny. Jej włókna są bardzo mocne, co w przypadku skarpet oznacza zwiększoną trwałość na przetarcia i deformację. Charakterystyczną cechą tej nici jest też subtelny połysk przypominający jedwab, stąd stosowane są głównie do produkcji klasycznych skarpet i podkolanówek.

Woolmark

Charakterystyczny trójkątny znak z kłębkiem wełny oznacza, że wełna danego produktu pochodzi od licencjonowanego producenta, będącego członkiem organizacji Woolmark. Jest ona wyznacznikiem najwyższej jakości naturalnych produktów wełnianych, jakości dokładnie sprawdzonej i gwarantowanej przez AWI (Australian Wool Innovation).

Virgin wool

Wełna dziewicza, czyli taka, którą pozyskuje się z pierwszego strzyżenia młodych owiec. Jest ona delikatniejsza, stąd sporo wyższa cena za wyroby z niej wykonane. Na metkach swetrów można też znaleźć oznaczenie 100% lambswool – to oznacza, że wełna pochodzi z jagniąt, czyli przyjmuje się, że są to osobniki do ukończenia pierwszego roku życia.

POZOSTAŁE OZNACZENIA

100% softwool, premium cotton, fine linen, extrafine cotton

Tego typu oznaczenia to zazwyczaj hasła marketingowe stosowane przez wiele firm, natomiast trudno je odnieść do konkretnych parametrów tak jak ma to miejsce np. przy wełnie merynosowej. Oczywiście te oznaczenia dają jakąś informację, ale nie należy ich traktować zbyt dosłownie.

Vero cuoio, legitimo cuero, genuine leather

Na podeszwach butów bardzo często można znaleźć wybity napis Vero Cuoio, który oznacza, że podeszwa została wykonana z prawdziwej skóry. To oznaczenie można też znaleźć na paskach, portfelach, torbach.

Jeśli macie jeszcze jakieś oznaczenia z metek i wszywek, których nie możecie rozszyfrować, to zapraszam do komentowania, postaram się pomóc.